Genom

Genom – materiał genetyczny zawarty w podstawowym (haploidalnym) zespole chromosomów. Termin mylony jest z genotypem, czyli całością informacji genetycznej zawartej w chromosomach organizmu.

Genom, zespół genów zawarty w pojedynczym (haploidalnym) zespole chromosomów znajdującym się w jądrze komórkowym. Organizmy diploidalne posiadają dwa genomy w jądrach swoich komórek somatycznych, pochodzące z gamety żeńskiej i męskiej, organizmy poliploidalne mogą posiadać do kilkuset genomów. Organizmy niższe często bywają haploidalne.

w przypadku organizmów diploidalnych i poliploidalnych jest to pojedynczy (haploidalny); zestaw chromosomów pochodzących od jednego z rodziców; genom tworzy dwuniciowy DNA (u wszystkich organizmów komórkowych) bądź jedno- lub dwuniciowy RNA (u niektórych wirusów i u wiroidów). Genom prokariontów to koliste cząsteczki DNA związane z białkami zapewniającymi upakowanie materiału genetycznego w formie nukleoidu. Genom eukariontów dzieli się na: genom jądrowy i genom pozajądrowy; genom jądrowy jest utworzony przez haploidalny zestaw chromosomów zlokalizowany w jądrze komórkowym; tworzy wysoce upakowaną i uporządkowaną wielopoziomową strukturę, powstającą w wyniku oddziaływania DNA z histonami (nukleosom, chromatyna); genom pozajądrowy jest tworzony przez cząsteczki DNA i zlokalizowany w mitochondriach i plastydach (dziedziczenie pozachromosomowe).

Kompleksowym badaniem całego materiału genetycznego typowych komórek różnych gatunków organizmów zajmuje się genomika. Dokładny opis genomu człowieka został opublikowany w 2001. Badaniom poddano próbki krwi kobiet oraz spermy mężczyzn, dzięki czemu uzyskano informacje o sekwencji zarówno autosomów, jak i obu rodzajów chromosomów płci. Teoretycznie wystarczyłoby zbadać spermę, bo różne plemniki zawierają różne chromosomy płci – albo X, albo Y; zadbano jednak o to, aby analizom poddane było całe DNA zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Badane próbki pobrano od anonimowych dawców z różnych ras i obszarów pochodzenia. Genom człowieka zawiera ok. 20-25 tysięcy genów kodujących białka.

Prowadzone są próby pełnej analizy genomu człowieka w celu dostarczenia podstaw dla wczesnych interwencji klinicznych